Ogia

Ogia oinarrizko alimentua da, merke samarra da eta Europako, Ekialde Ertaineko, Indiako, Ameriketako eta Ozeaniako dieta tradizionaletan aurki dezakegu.

Gehienbat zereal-irinez, gatzez eta urez eginiko masa bat labean sartuta prestatzen da ogia. Nahasketari gehienetan legamiak gehitzen zaizkio masa fermentatu, harrotu, eta samurragoa egon dadin.

Oro har, ogia egiterako orduan gehien erabili ohi den zereala gari-irina izaten da, hala ere, zekalea, artoa eta arroza ere erabiltzen dira. Ogi mota asko daude eta horietako batzuk bestelako osagai batzuk ere izan ditzakete, hala nola, askotariko gantzak (txerri- edota behi-hirugiharra, gurina, oliba-olioa), arrautzak, azukrea, espeziak, fruituak, fruitu-lehorrak (mahaspasak, esaterako), barazkiak (tipula, adibidez) edota hazi mota desberdinak.

Legamiak masaren fermentazioa eragiten du labean sartu baino lehen eta irin-masa hezearen barnean geratzen diren karbono dioxido (CO2) burbuila txiki batzuk sorrarazten ditu, ogia haztea eragiten dutenak eta samurtasuna ematen diotenak.

Legamiarik gabe egiten den ogiari ogi airisa deritzo eta legamia falta dela eta ez du ogi “puztuen” samurtasuna edukitzen. Ziurrenik, antzina, ogia sortzeko modu primitiboenetan ez zuten legamiarik erabiltzen. Irina zakarki txikitutako aleekin egiten zuten eta, ondoren, aleak urarekin nahastu eta masa eguzkitan lehortzen uzten zuten edota su baten azken sugarretan. Existizen diren ogirik zaharrenak ziur asko kultura askotan oso ospetsu diren ogi zapalak dira. Ogiaren beste aldaera bat gailetak eta pastelak dira, azukredun masa desberdinak dituztenak. Azken horiek, ziurrenik. okinen ezagutzatik sortu ziren, eramangarriagoak eta elikagarriagoak ziren ogiak asmatzeko beharra sortu zenean.

Masak forma asko eduki ditzake, formok molde eta masa egiteko teknika desberdinekin sor daitezke. Hala, forma desberdineko ogiak aurki ditzakegu: barrak, txirikordak, uztaiak, eta abar.